Staar

Alles waziger en troebeler zien: iedereen die ouder wordt krijgt ermee te maken. Vóór in het oog, vlak achter de pupil, zit de heldere en doorzichtige ooglens. Naarmate we ouder worden, wordt deze lens minder helder. Daardoor lijken de dingen die we zien waziger en grauwer van kleur. Dit troebel worden van de ooglens wordt ‘staar’ of ‘cataract’ genoemd. Er zijn naast ouderdomsstaar nog andere vormen van staar:

• aangeboren staar
• staar ontstaan (of versneld) door ziektes of een letsel van het oog

Ouderdomsstaar

Ouderdomsstaar ontwikkelt zich meestal heel langzaam en is een normaal verouderingsproces. Sommige mensen merken al rond hun veertigste dat hun zicht vermindert, maar meestal doen de verschijnselen van ouderdomsstaar zich pas later voor. Of men het merkt, hangt af van op welke plek in de ooglens de troebeling zich ontwikkelt en hoe groot en hoe ernstig die troebeling is. Zit de troebeling in het midden van de lens of vlak daarbij, dan krijgt men al snel klachten. Staar komt vaak voor in beide ogen tegelijk. In het begin is een klein gedeelte van de lens aangedaan. Vaak merkt u hier niks van. Heel geleidelijk wordt het zicht dan steeds waziger, vooral bij veraf zien.

Daarnaast zijn er ook nog een aantal andere verschijnselen die bij ouderdomsstaar kunnen optreden:

• wazig zien;
• het jaarlijks veranderen van de brilsterkte;
• dubbel zien;
• nachtblindheid;
• gevoeligheid voor licht;
• kleuren worden doffer.

Het kan voorkomen dat u tijdelijk beter kunt lezen zonder bril, terwijl dit voorheen niet mogelijk was. Dit ‘beter zien’ gaat geleidelijk weer verloren als de vertroebeling van de lens toeneemt. Als men binnen korte tijd opeens veel sterkere of zwakkere brillenglazen of lenzen nodig heeft, kan dat ook wijzen op ouderdomsstaar. Andere brillenglazen kunnen het zicht op den duur niet meer verbeteren. Het steeds weer aanschaffen van brillen is kostbaar en doorgaans neemt de staar in de loop van de tijd alleen maar toe. Het gezichtsvermogen wordt daarmee steeds slechter. Een bezoek aan de oogarts is daarmee noodzakelijk.

Wie nog goed genoeg ziet om zonder problemen dagelijkse werkzaamheden, hobby’s en taken zoals autorijden te kunnen uitoefenen hoeft zich nog niet te laten behandelen. Een operatie is dan nog niet echt noodzakelijk. Het is echter wel realistisch om rekening te houden met een staaroperatie in de toekomst. Staar wordt immers nooit minder, het gezichtsvermogen gaat langzaam maar zeker toch achteruit. Is beginnende staar eenmaal ontdekt, dan is controle nodig indien de klachten erger worden. Zodra de staar te hinderlijk wordt, kan uw gezichtsvermogen weer worden verbeterd met een staaroperatie. Wanneer dit moet gebeuren, kan in overleg met de oogarts worden bepaald.

Diagnose

Om erachter te komen of er inderdaad sprake is van ouderdomsstaar, bekijkt de oogarts de ogen met een spleetlamp microscoop. Door middel van een smalle bundel licht en vergroting kan de oogarts het voorste gedeelte van het oog goed bekijken. De oogarts kan zien of er troebelingen zijn in de ooglens en zo ja, hoe ver de staar zich al heeft ontwikkeld. Daarnaast onderzoekt de oogarts hoe het gezichtsvermogen is en of de ogen verder gezond zijn.

Behandeling

Ouderdomsstaar is goed te behandelen. Een staaroperatie kan, wanneer de rest van het oog gezond is, het gezichtsvermogen vrijwel volledig herstellen. De operatie vindt meestal plaats in dagbehandeling onder plaatselijke druppel verdoving en soms door een prik. Bij de operatie haalt de oogarts de troebele lens uit het oog en vervangt deze door een heldere, kunststof implantlens. Deze lens gaat in principe de rest van het leven mee.

De oogarts opereert in principe één oog per operatie. Indien u wenst en het verantwoord is, kunt u aan beide ogen tegelijk geholpen worden. In dat geval geeft dit een veel sneller, functioneler en maatschappelijker herstel. U hoeft ook maar circa de helft van het aantal bezoeken af te leggen.

Staaroperaties zijn misschien wel de vaakst uitgevoerde operaties ter wereld. Ook op zeer hoge leeftijd is de operatie nog goed te ondergaan. Overigens is opereren de enige manier om iets aan ouderdomsstaar te doen. Er bestaan geen medicijnen tegen staar. Staar kan ook niet worden weggelaserd. Om de eigen troebele lens te verwijderen en om de nieuwe kunstlens te kunnen in brengen moet nog steeds binnen het oog geopereerd worden: de eigen troebel geworden lens wordt operatief verwijderd en vervolgens vervangen door een kunststof lensje.

Nadat de patient gedurende 15 minuten de verdovingsdruppels gehad heeft, wordt gestart met de operatie. Een operatie aan een oog duurt circa 10 minuten.

Nadien kan de patient naar huis. Na circa 4 weken is de eind controle waarbij gemeten wordt wat het resultaat is en welke brilsterkte van toepassing is van veraf en/of voor nabij.

Dr Stolwijk is hierin zeer ervaren heeft tot nu circa 25.000 staaroperaties verricht deels in het ziekenhuis Lievensberg Bergen op Zoom (1998-2013) en deels in Stolmed Oogklinieken te Bergen op Zoom/Etten Leur (2014-2024).

Speciale Kunstlenzen

In veel gevallen is het mogelijk om bij de staaroperatie een speciale kunstlens te plaatsen waardoor in bijna alle gevallen de patienten geen bril meer hoeven om scherp te kunnen kijken. Bij het bestellen en plaatsen van deze lens zijn separate kosten gemoeid. Dr. Stolwijk plaatst deze lenzen al sinds circa 15 jaren en ruim 90% van die patienten zijn heel tevreden met de door hun gekozen speciale lens.

Nastaar

Na de staaroperatie is er een grote kans dat er nog een keer nastaar kan ontstaan. Het laatste vliesje van de eigen lens kan troebel worden. Hierdoor word het zicht weer minder en de kleuren wat doffer. Deze vertroebeling kan na enkele maanden tot jaren optreden.

Behandeling

Met een korte laserbehandeling kan dit vliesje weggehaald worden. Nadat er wat verdovingdruppels zijn gegeven wordt er een glaasje tegen het oog gezet. Vervolgens kan door het glaasje het troebel geworden vliesje relatief eenvoudig weggelaserd worden.

Na de behandeling kan het zijn dat er (tijdelijk) wat troebele sliertjes in het oog zijn die als mouche voulantes ervaren worden. Over het algemeen nemen eventuele klachten daarvan in de loop van de tijd af.

Kijk voor meer informatie over de patiëntenvereniging Staar op www.patientenverenigingstaar.nl